Tarih 6 Eylül 2011... Arapgir'in tarihi köyü Onar köyündeyiz. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Arapgir Belediye Başkanı Halük Cömertoğlu ve Malatya Gazeteciler Cemiyetinin vefat eden Başkanı Haydar Karaduman ile birlikte Onar Köyünde anma etkinliklerindeyiz. Arapgir İlçesi'nin Onar Köyü'nde her yıl geleneksel olarak gerçekleştirilen Şeh Hasan Onar’ı anma etkinliği yapılıyordu.  Anma etkinliğinde yapılan konuşmalarda Onar köyünün 800 yıl önce kurulduğu ve köyde bulunan kaya mezarlarının ise 5 bin yıl öncesini gösterdiğini dinlerken, bir konuşmacı "İşte bu köyde  787 yıllık Cemevi hala burada ayaktadır" sözü bizi hayrete düşürmüştü. Konuşmacı Londra’da ikamet eden Araştırmacı-Yazar Dr. İsmail Kaygusuz'du.  Dr. İsmail Kaygusuz Şeyh Hasan Onar'ın tarihsel ve inançsal kimliği hakkında yaptığı araştırmayı konu alan konuşmasında, Şeyh Hsan Onar’ın Türkmen toplulukların çok çeşitli kolları olan Bayat oymağının ana tarafından Ali soylu inançsal başkanı (Şeyhi), ve yönetici önderi (Begi) konumunda olduğunu belirterek “Onar köyündeki Mezar taşı üzerindeki damga Bayat boyu damgalarının bir çeşitlemesidir. 22 Nisan 1224 tarihinde (Hicri 621) Sultan Alaaddin Keykubat (1220-1237) adına, “Mir-i Azam beledisi”, yani bölgenin yüce Emiri tarafından Şeyh Hasan Oner’e, sınırları belirtilen ve içinde bugün Onar köyü bulunan arazi Zaviye vakfı olarak verildiğine dair Vakıfname bulunmaktadır. Onar köyü, böylece sınırboyu yerleşim yeri olarak burası, kendisine bağlı Türkmen aşiretlerinin inançsal ve yönetim merkezi durumuna girmiştir” dedi. “BİLİNEN EN ESKİ CEMEVİ ONAR KÖYÜ’NDEDİR” Dr. İsmail Kaygusuz Tarihte bilinen en eski cemevinin Onar köyünde olduğunu açıklayarak “1224 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin’in  Malatya Emiri’nden aldığı “Zaviye Vakıf Belgesi” ile Şeyh Hasan Onar tarafından kurulmuş ve “Şeyh Hasan Oner Zaviyesi”ne ait Büyük Ocak ve daha sonra oğlunun kurduğu Şeyh Bahşiş adlarıyla hala yaşayan iki Meydanevi/Cemevi vardır. 300-400 kişiyi içine alan ve kare planlı bu iki yapının da duvarları penceresizdir. Çok sayıda direklerle –ki bunlardan ortada bulunan kutsal Karadirek adı verilmiş olanın dibindeki postta Cemi yöneten Dede oturur- desteklenmiş kirişlerin üzerine küçülen kareler biçiminde oturtulmuş bu ilkel Selçuklu mimari ev tipinin, kırlangıç ya da bingi çatısı/damı ve ortasında pencere ve baca görevi yapan bir açıklık bulunmaktadır. Küçük çaplı bir yarım kubbenin altında yandan dışarı dönük 50-60 cm. çapında oyulmuş birer delik taş koyulmuştur bu açıklığa. İkisi de kutsal mekânlar olarak, biçimlerini bozmadan onarıla onarıla 787 yıl boyunca “Cemevi” olarak, bugüne kadar yaşatılmıştır. Pir Sultan Abdal’da Çaldıran Sonrası Gizlenme Yıllarında Onar köyüne uğradığı söylenmektedir” diye anlatmıştı. CHP  Malatya Milletvekili Veli Ağbaba da yaptığı konuşmada,, Onar köyündeki tarihi varlıkları tanıtmak ve korunması amacıyla Ankara’da girişimde bulunacağını belirterek, “Onar köyündeki 8 asırlık Cem evi, -cemevi yoktur- diyenlere en iyi cevaptır” diyerek de bir mesaj vermişti. Günler, aylar ve yıllar çok çabuk geçiyormuş. 13 Yıl önce dinlediğimiz konuşmayı Malatya Güncel'de yazmanın üzerinden (https://www.malatyaguncel.com/arapgirde-787-yillik-cem-evi-74557h.htmhaberleştirmenin)üzerinden tam 13 yıl geçmiş.  787 Yıllık Cemevi 800. Yaşına girmeye hazırlanıyor. Onar Köyü Dernek Başkanı Mehmet Ali Tanrıvermiş aradı, Onar Köyündeki Cem evini 800. Yılına rastlayan 7-8 Eylül 2024'de Geniş bir katılım ve programla tanıtmak istediklerini, bunun içinde hazırlık yaptıklarını bildirince hemen 13 yıl öncesine dönüverdik.  13 Yıl önce 787 yaşında olan Cem evini ilk duyurmanın heyecanını yaşamıştık. Sonra köye ziyaretler başladı. Tarihçiler ve din adamları Onar köyüne kadar gittiler, gördüler ama ses dahi vermediler. Onar Köyündeki Cem evi Dünyada tek ve en eski Cem evi. Onarlılar bu Cem evini günümüze kadar korumuşlar.  Tarihlerine ve değerlerine sahip çıkmışlar. 13 Yıl önce gündeme taşıdığımız Cem evi artık Dünya çapında tanınıyor. Her Yıl binlerce kişi Onar köyünü ziyaret ediyor. Gördükleri tarih ve eserler karşısında hayrete düşüyor. Türklerin Anadolu'ya gelişlerinde yerleştikleri yerlerden birirdir Onar Köyü. 6 Bin yıl öncesine dayanan bir yerleşim yeri. Tarihçilerin bile bilgilendiği, şaşkınlıklarını gizleyemedikleri köydür Onar köyü. 800. Yaşına giren Cem evi bu yıl geniş bir şekilde tanıtılacak. Çok sayıda tarihçi ve konuşmacı, sanatçıya davetler yapılmaya başlandı. Tabiiki bizlerde orada olmaya çalışacağız. Onar köyünü 13 yıl öncesinde olduğu gibi 2024'de de tanıtımına katkı vereceğiz. Malatya'ya, Arapgir'e, Onar Köyüne, Tarihimize ve değerlerimize sahip çıkacağız. Söz uçar yazı kalırmış meğer. 13 Yıl öncesinde bu günlere vesile olmak çok da güzelmiş meğer.