Oku, araştır ve sorgula.  Yaratanımızın üç önemli emri.  Bende, uzun zamandır; hem yerli, hem yurt dışı kaynaklı, eskiden 15 ila 20 senede bulunan aşılar, şimdi bir senede nasıl bulunuyoru araştırdım.  Anlaşılması zor, kuant mekanikle sizlere dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım.  İlimden yoksun aşı karşıtı olanlar, özellikle sosyal medyada, demediklerini bırakmadılar.  Kuantım Fiziği, Kuantum Mekaniğine şöyle bir göz atalım.  Kuantum, atom ve altı parçacıklar la dans etmek demektir.  Atomun ana maddesi, proton, nötron ve elektrondur.  Atom altı parçacıklar da atom çekirdeği protonu meydana getiren kuarklardır.  Kuantum dört ana maddesi vardır.  1- Enerji parçacıklar halinde yayılır.  2- Işık, hem parça, hem de dalga gibi yayılır.  3- Parça olasıllıklar bütünü. Parça her yerde olabilir. Topladığımızda bir elektron olur.  4- Belirsizlik prensibi. Bir parçacığın, elektron, nötron, proton, atom içinde hızını, yerini bildiğimiz halde, aynı anda nerde olduklarını bilemiyoruz.  1924- 1932 yıllarında dört bilim adamı, kuantum makinasını buldu.  Kuantum asla düşünce tekniği demek değildir.  Kameralarda kullanılan CCD dedektörleri 2000 yılından sonra değişti.  Röntgen 1895 yılında X ışınlarını buldu.  20 yıl sonra X ışınlar madde içine girdiğinde neler oluyor keşfedildi.  Lamda ışığın dalga boyu, atomlar arası mesafeyle doğru orantılı. Bu nedenle atomları birbirinden ayırt edebiliriz.  Enerji seviyeleri her atomda farklı oluşu kuantumun bize hediyesidir.  Elektronların madde içinde ne yaptığını kuant mekanikle anlamasaydık, TV, telefon, bilgisayarın temeli olan yarı iletken yapamazdık.  1957 senesinde Mısırlı Muhammet Abdala oksidin yalıtkanlığından faydalanarak SİMOS eklem diyodu yaptı.  2000 yılına kadar 10 üzeri 24 adet MOS dünyada en çok üretilen oldu.  Şu an dünya ekonomisinin %50 sinden fazlasını kuant mekanik yönetiyor.  Kuant mekanik sayesinde, negatif yüklü elektronun artı yüklüsü pozitron keşfedildi. Flor izotopu hidroksillere bağlandığında çözülerek ilaç haline geldi.  Bu ilaç, vücudumuza enjekte edildiğinde, kanser hücresini gördüğünde, yavaşlıyor. Çünkü kanser hücresinin dokusu normal hücrelere göre farklı.  İlaç içinde olan pozitron, yayın yaparak haber veriyor.  Dedektörlerden görebiliyoruz.  Mevcut sayaçlar, kanser hücresinin nerde ve ne büyüklükte olduğunu tespit ediyor.  Bu işleme PED scander deniliyor.  MR Magnetik Rezonans,ise, yine kuant mekanikden, hidrojen atomunda nötron yok ediliyor, elektron girdiğinde yalnız proton kalıyor. Proton vücudu radyo dalgalarıyla tarayınca tak tak diye çok rahatsız edici gürültülü ses çıkarıyor.  Kuantum komputerler, klasiklerine göre çok zor problemi 45 gün yerine bir kaç dakikada çözüyor.  KUANT MEKANİĞİN, ATOM ALTI PARÇACIKLARLA OYUN OYNAR GİBİ OYNAMASINDAN BİNLERCE YARARININ DIŞINDA ANA KONUMUZ COVİT AŞISINA GELELİM.  İnce filim şeklindeki selenyum atomları, ısıya bağlı olarak ısıttığımızda, en alt amorf, en üst kristal kalıyor.  Bu kırılmayla elde edilen kristal olmassa covit dahil hiçbir madde yapısı çözülemezdi.  İlaç firmaları binlerce ilaçlarının hangisi amorf, hangisi kristal olmasını bilmek zorunda.  Bu işleme X ışınları kırımı deniyor. Kuant Mekanik olmadan X ışını kırımı yapılamazdı.  GEÇEN SENE X IŞINLARI MAKİNASI, ELEKTROMİKROSKOP TESİSLERİ KAPALI OLSAYDI BİZ COVİT AŞISINI BULAMAYACAKTIK.  COVİT AŞILARINI BULMAK İÇİN BİNLERCE PROTEİN DENEMESİ YAPMAK İÇİN COVİT KRİSTALİNDEKİ YAPININ CÖZÜLMESİ LAZIM.  HER PROTEİN İÇİNDE  40 İLE 50000 ATOM VAR.  BU ATOMLARIN NERDE OLDUĞUNUN BİLİNMESİ KUANT MEKANİKLE SAĞLANABİLİYOR.  İİlk protein miogrebinin yapısı 1952 de X ışın kırılmaya çözüldü.  1960'a kadar hiçbir protein yapısı çözülemedi.  1960'da iki demir atomlu hemoglobin protein çözüldü.  PDB protein data bank kuruldukdan sonra yüz binin üzerinde kristal yapı gönderildi.  Covit aşısını bulmak için binlerce proteini çözülen kristal kimyasal aşı adayı var.  Bu ilaçların vürüs üzerine gelip girmesi için yer bulması, yer açılması lazım. Mekanik bir alan lazım. Bunlar olmadan aşı adayı katalize olarak kimyasal reaksiyona giremiyor.  Bu durumda ilaç bir işe yaramıyor.  Önceleri bu denemeler yıllar sürüyordu. 15 - 20 sene gibi.  Ama şimdi, kuant mekanik, X ışın makinası, ve elektro mikroskopla  en geç bir sene içerisinde covit aşısı bulunabiliyor.  Mehmet Fuat ERGÜN  26.08.2021