Türkiye sene 1984 bir dev Asil Nadir. Bir dev diyorum İngiliz topluluğunda onuncu zenginlerinden Kıbrıs asılı Türk. Manisa'da 30 000 metre kare kapalı alanda Türkiye'nin en büyük video ve renkli televizyon fabrikasını kuruyoruz. İlk kurucu müdürlerindenim. Altı ayda, otomasyon kontrollü Türkiye'de belki ilk robot teknolojisi sistemle nerdeyse el değmeden üretim yapıyoruz. Şimdi konumuz Romanya olduğundan buraları hızlı geçmek istedim. İnşallah başka bir yazımda, inanılmayacak yatırımlarla o dönemi anlatmaya çalışacağım. İtalya, Japonya, Uzakdoğudan satın aldığımız fabrikalarla mucizeler yaratıyoruz. Ben, 1992 Türkiye'de Vestel Teknik Genel Müdür Yardımcısıyım. Altı ayda bir fabrika, iki senede on fabrika yaptık. Akai müzik seti, IBM sıfır hata monitör, VHS video, Türkiye'de ilk mikro dalga fırın, çamaşır makinası, buzdolabı, plastik enjeksiyon ve strofor fabrikaları, TV'de bir ilk, düz ekran TV. Ve dört kanalı aynı ekranda seyredilen, teleteksli TV, (vs.) İşte tam o dönem ayda iki bin renkli televizyon fabrikasını Köstence ileri gelen beş iş insanıyla Vestpro fabrikamız kuruluyor. Romanya için o dönem ciddi bir yatırım. 1993 Romanya Vestel genel müdürü olarak atanıyorum. İlk hamle Romanya genelinde bayi ağı kurmak. Altı ayda yirmi satış bayimize ulaşıyoruz. Köstencede kendi satış mağazamıza TV yetiştiremiyoruz. Müşteri kuyrukda. Tamam satıyoruz ama ley elimizde kalıyor. Dolara çeviremiyoruz. Sene 1994. Asıl Nadir'in, tüm yatırımlarını Kıbrıs ve Türkiye'ye yapması bazılarının çıkarına dokunmuş olacak ki, Asıl Nadir'in İngiltere Polipeck şirketi hisse senetleri maniplasyonla verimsiz hale getiriliyor. Tabi bundan Vestel'de nasibini alarak 1994 yılında el değiştiriyor. Yeni sahibiyle beyaz eşya ve elektronik de yıllık milyonlarca üretime imza atan bir dev oluyor Vestel. Şimdi gelelim Romanya'ya. Çavuşesku dönemi bitmiş sanayi çökmüş bir halde. Tek kanallı devlet televizyonu renkli televizyona yeni geçmiş. Romanya halkı renkli televizyonu tanımaya yeni yeni başlamış. 1993 hatırlı kişiler olmadan iş yapmanın zor olduğu bir ülke. Özel banka yok. Devlet bankası saat on gibi açılır, saat on dört gibi kapanır. Toplantı masamızın üstü milyarlarca ley dolu. Dolara çevirip, kit aldığımız borcumuzun karşılığı Vestel'e ödeme yapmamız gerekiyor. Vestel'e borcumuz milyon dolara yaklaşmış durumda. Köstence devlet bankasından leyi dolara çeviremiyoruz. Mutlaka Bükreş Merkez Bankasına gidip, ithalat karşılığı ihaleyle dolar almamız lazım. İster inanın, ister inanmayın bin dolar alabilirsek bayram ediyoruz. Neyse devlet bir açık kapı bırakmış. Bir Türk ihracatçı firmayla %30 lara varan komisyon bazında bir sözleşme yapıyoruz. Bizim Romanya ley'imiz, onun yurt dışı ihracattan alacağı dolarla borcumuzu ödemeye çalışıyoruz. Mart 1994 Demirel'in Türk iş adamlarıyla Romanya ziyareti. O dönemin Romanya Büyükelçimiz, Romanya'da en ciddi yatırımlarından birinin genel müdürü olarak beni davet ediyor. Romanya Reisicumhuru İonescu, Halis Komili'ye zeytinyağı fabrikası kurması için ricada bulunuyor. Halis bey benim Türk iş adamlarıma konuşmam sonrası koluma girerek yardımcı olmamı istiyor. Türk gazetecilerin sorularını yanıtlıyorum. Türkiye'de gazetelere konu oluyoruz. Hatta Fehmi Koru başyazısında Vestel ve genel müdürü benden bahsediyor. İşte tam o dönem ayda iki bin renkli televizyon üreten Köstence Vestpro fabrikamızda Romanya için mucizeler yaratıyoruz. Banka sisteminde, çek, senet bilinmiyor. Hele taksitli satışın adı yok. Haberleşmeyi 50 km. menzilli el telsiz telefonlarımızla yapıyoruz. Yollarda ön kaputları açık Dacia arabalardan başka araç göremezsiniz. Benim Renault 9 lüks kalıyor. Turkuaz marka Vestel TV reklamını Romanya tek devlet kanalı RTV'ye vermek için muhatap bulamıyoruz.. Neyse RTV'de çalışan bir teknisyenin evinde Türkçe reklam filimimizi kısaltarak, Romen teknisyenin seslendirmesiyle dakikası 5000 dolardan reklamımızı başlatıyoruz. Reklamla beraber müşterilerimiz çığ gibi büyüyor. Romanya'da ilk defa senet sistemini başlatıyoruz. Güçlü kuruluşların sendikalarıyla anlaşarak, sendika banka garantili, çalışanlarına taksitli satışlara başlıyoruz. Üretimimizi katlayacağız, elimiz avcumuz ley dolu. Peki yurt dışı dolar borcumuzu nasıl ödeyeceğiz? Bir kısır döngüdeyiz. Bir yandan Romen ortakların kaprisleri, bir yandan senet sistemiyle ortaklarımızın akıl almaz kurnazlıkları ne yapacağımı bilemez duruma geliyoruz. Bir yandan bir milyon dolara bulan Türkiye'deki ana fabrikaya borcumuzun katlanarak artması, hele leyi dolara çevirmedeki sıkıntılardan dolayı stratejik bir kararla üretimi yavaşlatarak bir sene içinde Romanya piyasasından çekilmeyi hedefliyoruz.