Ev işçisi zor durumda: Tam günlük emeğe yarım günlük ücret

Ece Deniz   Artan enflasyon, düşen alım gücü bütün çalışanları etkiledi. Ekonomik koşulların en çok etkilediği çalışan gruplarından birisi de ev işçileri. Evlere temizliğe giderek hayatlarını kazanan ev işçileri, enflasyona rağmen artırılmayan yevmiyeleri, ödenmeyen sigortaları nedeniyle zor durumda.   2015 yılına kadar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası yasası uyarınca işveren, yanında bir gün çalışmış olsa dahi işçisinin sigortasını yapmak zorundaydı. Bu kanun ev işçilerini de kapsıyordu. Nisan 2015’de çıkan 6552 sayılı Torba Kanuna göre ev işçisinin sigortalı olabilmesi için bir eve 1 ay içinde en az 10 gün gitmesi gerekiyor. Kanun 10 günden az çalışan ev işçilerinin meslek hastalığı ve iş kazası priminin ödenmesini zorunlu tutuyor. Ama herhangi bir iş kazasında veya meslek hastalığında ev işçisi çalıştıran kişiyi işveren saymıyor. Kendisi de bir ev işçisi olan İmece Ev İşçileri Sendikası Temsilcisi Nuray Akkaya ekonomik krizin ev işçileri üzerindeki etkisini ve güvencesizliği 9. Köy’e anlattı.   Akkaya’ya göre, son dönemde etkisini daha çok hissettiren ekonomik kriz sebebiyle işverenler ev işçilerini “deneme süresi” için belirlenen ücretle çalışmak zorunda bırakıyorlar. Akkaya “Ben bu fiyata çalışıyorum diyorsun ama işveren ‘Deneme sürecindeyiz şimdilik deneme ücreti vereyim’ diyor. ‘Birlikte çalışmaya devam edersek talep ettiğiniz ücreti karşılarız’ diyor ama çalışanlar o ücretle çalışmaya devam etmek zorunda kalıyor. Böylece bir emek zafiyeti yaşanıyor.” dedi. “Ev işçisinin aldığı ücret eridikçe eriyor” Akkaya önceden insanların bir ev işçisi aradığında komşusunun evinde çalışan bir ev işçisine “Bildiğin güvenilir biri var mı?” diye sorduğunu, şimdilerde ise aracı şirketlerin bu durumu ortadan kaldırdığını aktararak, şöyle konuştu; “Eskiden birbirimize iş bulabiliyorduk. Bana sorulduğunda sorumluluk duyup güvenilir bir arkadaşımı tavsiye ediyordum. Ama şimdi hem sosyal medyadan yayınlanan ilanlar, hem de aracı şirketler bu ilişkiyi ortadan kaldırdı. Çevresi olmayan ve işe ihtiyacı olan kadınlar bu şirketlere başvuruyor. Şirketler de onları yarım günlüğüne veya birkaç saatliğine işlere yönlendiriyor. Böylelikle ev işçisinin aldığı ücret eridikçe eriyor.” Tam gün çalışmaya 4 saat ücret Sosyal medya üzerinden saat başı ücret tarifesiyle ev işçisi arayan kurum ve kişilerin de ücret dengesini bozduğunu belirten Akkaya, “Tam gün çalışanlar için hiç iyi bir uygulama değil. İşverenler tam gün çalışan kişinin emeğini de saat üzerinden ücretlendirmeye başlıyor. Örneğin 8 saat değil de 4 saatin ücretini veriyor ve o sürede işçi işlerini bitirememişse bitirmeden gitmesine izin vermiyor. 4 saatlik çalışsan bile o saatte çıkamıyorsun. Tam günün gidiyor, zaten sigortan da yok. Piyasa ücretini talep eden bir işçi yerine işveren saatlik ücrete çalışan kişiyi tercih ediyor” şeklinde konuştu.   Akkaya sendikal mücadeleyle belli kazanımlar elde ettiklerini ama ev işçilerinin haklarını koruyan, onları temsil eden maddelerin hala devlet tarafından kabul görmediğini de vurgulayarak, şöyle dedi; “Ev işçileri hakkındaki maddeler Borçlar Kanunu’nda yer alıyor. Devlet bize ödeneni borç olarak görüyor. Diğer gelişmiş ülkelerde ev işçilerini koruyan maddeler kabul edilmiş, rahatça örgütlenip haklarını savunabiliyorlar. Emeklilik ve sosyal haklara sahipler. Bir evde 10 gün ve üzeri çalışırsan sigorta yapılıyor, 9 gün çalışsan örneğin yasal sınırın altında olduğu için sigorta yapılmıyor. İşçiler bu haklarını bilseler dahi bazen işi kaybetmemek için sigorta talep edemiyorlar.” “Onun sigortası var, benim öyle bir güvencem yok” Akkaya toplumda yaygın olarak ifade edilen “ev işçileri günübirlik çalışıyor, ama ortalama bir işçiden fazla kazanıyor” gibi görüşlere ise, “Onun sigortası var, emekli olma ihtimali var ama benim öyle bir güvencem yok” sözleriyle karşı çıktı. Ev işçisi kadınların hakları için birlikte ve örgütlü bir şekilde hareket etmesi gerektiğini savunan Akkaya; “Otobüste kadınlar konuştuğunda söze giriyorum, ‘İmece Ev İşçileri Sendikası var, biz kadınlar kurduk bunu’ diyorum. Birlikte temel haklarımız için mücadele edip devlete kabul ettirmeye çalıştığımızı anlatıyorum. Sonra o otobüsten iniliyor ve konuşulanlar da orada kalıyor. Aynı yolda yürüdüğün benzer hayat mücadelesini verdiğin kadınları sendikal mücadeleye dahil etmek çok zor. Oysa insanların komik, saatlik ücretlerle temizliğe gittiği bu dönemde sendikal mücadeleye ihtiyaç var” dedi.  Haber: 9. Köy Haber Merkezi